อาการของระบบอาหารนั้นสามารถเกิดได้กับทุกคน แต่กับเด็กนั้นอาจจะเป็นสิ่งที่อันตรายได้
ระบบทางเดินอาหารนั้นสามารถเปลี่ยนแปลงตามภาพแวดล้อมต่างๆ ได้ง่ายมาก ไม่ว่าจะจากอาหารหรือวิถีชีวิต การสัมผัสกับสิ่งที่ร่างกายไม่คุ้นเคย เช่น ไวรัสหรือแบคทีเรีย สามารถทำให้เกิดอาการในระบบทางเดินอาหารได้หลายอย่างได้ ไม่ว่าจะเป็นการคลื่นไส้อาเจียน ปวดท้องบิด หรือที่พบได้มาก คือ อาการอุจจาระร่วง
อะไรคืออาการอุจจาระร่วง?
อุจจาระร่วง คือ อาการที่อุจจาระเหลวหรือเป็นน้ำที่เกิดขึ้นบ่อย ฉับพลัน โดยอย่างน้อย คือ สามครั้งต่อวัน มันมีอาการปวดท้อง ปวดบิด คลื่นไส้ มีลมในท้อง หรือท้องอืด อาการอุจจาระร่วงที่หายภายในไม่กี่วัน เรียกว่า อุจจาระร่วงเฉียบพลัน สำหรับในกรณีที่เป็นนานมากกว่านั้น คือ อุจจาระร่วงเรื้อรัง สามารถเป็นได้นานถึงสัปดาห์หรือเดือน ซึ่งเป็นอาการที่นำไปสู่ภาวะแทรกซ้อนที่อันตรายและควรที่จะต้องได้รับการดูแล
อาการอุจจาระร่วงนั้นเป็นเรื่องที่พบบ่อย ผู้ใหญ่ประเทศสหรัฐอเมริกันเกือบทุกคนมักจะมีอุจจาระร่วงประมาณ 4 ครั้งต่อปี เด็กจะป่วยเป็นอุจจาระร่วงมากกว่าผู้ใหญ่ ซึ่งโดยเฉลี่ยประมาณ 10 ครั้งจนถึงอายุ 5 ปี หลายอย่างสามารถกระตุ้นอุจจาระร่วงได้ ได้แก่
- ไวรัส แบคทีเรีย พยาธิ
- ผลข้างเคียงจากยา
- โรคลำไส้บางชนิด เช่น Celiac disease, Crohn’s disease และโรคลำไส้แปรปรวน (Irritable Bowel Syndrome หรือ IBS)
ถ้าเป็นอุจจาระร่วงแล้วต้องทำอย่างไร?
ถ้าคุณมีอาการอุจจาระร่วงเฉียบพลัน จริงๆ แล้วอาจจะไม่มีอะไรที่สามารถทำได้นอกจากรอให้ระบบทางเดินอาหารกลับมาเป็นปกติ บางครั้งยาที่รักษาอาการอุจจาระร่วงตามร้านขายยาอาจจะทำให้การติดเชื้อบางชนิดแย่ลงและอาจจะไปรบกวนระบบของร่างกายในการสู้กับอาการนี้ ในระหว่างที่คุณรอให้อาการดีขึ้นนั้น คุณควรทำสิ่งต่อไปนี้
- ดื่มน้ำเยอะๆ ไม่ว่าจะเป็นน้ำเปล่า น้ำซุป น้ำผลไม้ หรือ เครื่องดื่มเกลือแร่
- หลีกเลี่ยงผลิตภัณฑ์จากนมอาหารที่มัน
- เลี่ยงกาแฟ
- เลี่ยงอาหารและเครื่องดื่มที่น้ำตาลเยอะ
ทานอาหารอ่อนๆ เช่น ขนมปังแคร๊กเกอร์ กล้วย ขนมปังปิ้ง ข้าวที่ไม่ปรุงรส ไก่อบไร้หนังกับมันต้มสามารถรับประทานได้ ถ้าคุณพอสังเกตได้ว่าอาหารชนิดไหนทำให้อาการของคุณแย่ลง คุณควรที่จะหลีกเลี่ยงอาหารเหล่านั้น
เมื่อไหร่อาการอุจจาระร่วงควรต้องไปพบแพทย์?
โดยทั่วไป ภาวะอุจจาระร่วงฉียบพลันมันจะหายได้เอง แต่สิ่งที่จำเป็นที่สุด คือ การดื่มน้ำและเกลือแร่เยอะๆ เพราะถึงแม้ว่าอาการอุจจาระร่วงจะเป็นแค่สั้นๆ แต่มันสามารถทำให้เกิดการขาดน้ำได้อย่างมาก ในคนที่มีอาการอุจจาระร่วงเรื้อรัง ซึ่งสามารถทำให้เกิดการขาดสารอาหารได้เพราะร่างกายจะไม่สามารถดูดซึมสารอาหารได้อย่างปกติ การตรวจอุจจาระเพื่อดูการติดเชื้อแบคทีเรีย พยาธิ หรือไวรัส แพทย์จะสามารถจ่ายยาปฏิชีวนะเพื่อให้การักษาในกรณีที่อาการอุจจาระร่วงไม่ดีขึ้นเองภายในไม่กี่วัน
ภาวะอุจจาระร่วงเรื้อรังที่เป็นนานเกินกว่า 2 สัปดาห์ควรที่จะต้องได้ตรวจโดยแพทย์ ถ้าอาการเป็นเรื้อรังหลายสัปดาห์อาจจะทำให้มีอาการขาดน้ำที่รุนแรงได้ ในบางกรณีอาจจะจำเป็นที่จะต้องได้รับสารน้ำทนแทนทางหลอดเลือดดำจนกว่าอาหารอุจจาระร่วงจะสามารถควบคุมได้ ในขณะเดียวกัน ภาวะอุจจาระร่วงสามารถทำให้เกิดอาการรุนแรงได้ในเด็กและเด็กมักจะเกิดอาการขาดน้ำได้รุนแรงมากกว่าผู้ใหญ่ ดังนั้น ไม่ควรที่จะลังเลที่จะพบกุมารแพทย์ ถ้าเด็กมีอาการอุจจาระร่วงต่อเนื่องและมีอาการแสดงของขาดน้ำ
อาการขาดน้ำสังเกตได้โดย มีปากแห้ง ตาโหล ปัสสาวะออกน้อย และอ่อนเพลีย อุจจาระร่วงเป็นอาการที่มักจะไม่สบายเท่าไร่ แต่โดนส่วนมากมักจะไม่บ่งบอกถึงภาวะสุขภาพที่ร้ายแรง แต่อย่างไรก็ตามถ้าอาการอุจจาระร่วงเป็นนานติดต่อหลายวัน มีอาการปวดรุนแรง มีไข้ หรืออาการขาดน้ำ ควรพบแพทย์